UWAGA: Od kwietnia 2018 roku Forgen.pl zawiesił swoją działalność. Na poniższej stronie znajduje się archiwum serwisu. Możliwość logowania i rejestracji nowych kont została zablokowana. W celu uzyskania porad genealogicznych zapraszamy na inne fora o tej tematyce: genealodzy.pl, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne Gniazdo

"Urodzony" - co to znaczy?

Wolne forum wymiany myśli, doświadczeń i wiedzy

Moderator: Moderatorzy



AUTOR TEMATU
Matysiak
Posty: 232
Rejestracja: ndz paź 04, 2009 1:01 am
Podziękował/a: 1 raz
Podziękowano: 13 razy

"Urodzony" - co to znaczy?

Post autor: Matysiak » sob lut 02, 2013 11:01 pm

Mój przodek Daniel Kasterski występuje w akcie urodzenia swojego syna w miasteczku Krzepice k. Częstochowy w 1828 roku jako "urodzony Daniel Kasterski zamieszkały w mieście Krzepicach" w obecności "urodzonego" Burmistrza Krzepic Erazma Parchalskiego. Zaznaczę, że Daniel Kasterski podpisał się pod aktem. W herbarzach nazwisko Kasterski nie występuje. Był więc co najwyżej mieszczaninem. Do tej pory myślałem, że "urodzony" odnosi się wyłącznie do szlachty. Jaką funkcję musiał pełnić Daniel Kasterski, że nazwano go "urodzonym"?

Pozdrawiam
Piotr - potomek mazowieckich chłopów, wielkopolskich mieszczan i litewskiej szlachty


Bea
Posty: 907
Rejestracja: ndz paź 18, 2009 2:51 pm
Podziękował/a: 199 razy
Podziękowano: 183 razy

Re: "Urodzony" - co to znaczy?

Post autor: Bea » ndz lut 03, 2013 12:59 pm

tu jest fajnie wyjaśnione: http://forgen.pl/forum/viewtopic.php?t= ... 453#p96453
może nie trzeba tego przyjmować ze 100% pewnikiem we wszystkich przypadkach, bo przecież kwiatki w księgach się zdarzają, ale przynajmniej jakieś ogólne przybliżenie jest.
Sama wczoraj tu zaglądałam, bo mi nie pasowało, że panna młoda jest jednocześnie "urodzona" i "na służbie".
Beata


misty69
Posty: 264
Rejestracja: pt maja 09, 2008 1:43 pm
Lokalizacja: Gdańsk
Podziękował/a: 1 raz
Podziękowano: 5 razy

Re: "Urodzony" - co to znaczy?

Post autor: misty69 » sob lut 16, 2013 7:20 pm

Panna mloda mogla byc urodzona i byc na sluzbie. Spotkalem sie zapisami "urodzony pracowity" Byc moze doszlo do opuszczenia "pracowity".
misty69

Awatar użytkownika

pawko223
Posty: 199
Rejestracja: ndz sie 03, 2008 11:51 am
Lokalizacja: Szczecin/Tychowo k. Białogardu
Podziękował/a: 2 razy
Podziękowano: 8 razy

Re: "Urodzony" - co to znaczy?

Post autor: pawko223 » sob lut 16, 2013 8:54 pm

Za Dworzaczkiem:

szlachetni (nobiles),
urodzeni (generosi)
wielmożni (magnifici),
jaśnie wielmożni (illustrissimi ac magnifici),

przymiotniki rycerzy:
mężny (strenuus),
możny (validus),

mieszkańcy miast wszelkich odcieni społecznych, od skromnego mieszczanina - rolnika z małej prywatnej mieściny, aż po stołecznego kupieckiego potentata to:
uczciwi (honesti),
opatrzni (providi, circumspecti),
sławetni (famati, famosi vires,
zacni (honorati),
godni (spectabiles) - w średniowieczu bywała czasem udziałem i możnych rycerzy,
honestum (honorowi),


chłop poddany jak i wolny - laboriosus - pracowity, robotny,
ludzie wolni w niskim szczeblu drabiny społecznej - ingenui,

zamożni mieszkańcy wsi trudniący się przemysłem lub rzemiosłem, a także pełniący funkcje w gospodarce folwarcznej - honesti - również ubożsi drobnomieszczanie,

Żydzi - infideles, perfidi,

Duchowni:

czcigodni (honorabiles) - plebani wikariusze, księża niższego szczebla,
dostojni (venerabiles) - proboszcze ważniejszych parafii, członkowie kapituł, wielebni,

W XV w. każdy zwykły szlachcic to nobilis,
urzędnik ziemski lub kasztelan mniejszy to generosus,
zasiadający wyższe krzesło senatorskie magnificium,

W XVI w. generosus to już zamożniejszy szlachcic bez urzędu,
senatorowie i dygnitarze magnifici, a bardziej godni senatorowie illustrissimi ac magnifici,
W XVII w. szlachta nie zamożna to już nobiles,
szlachta osiadła na jednej wiosce - generosi,

W XVIII w. nobilis to także mieszczenie możniejszych miast królewskich,


Jednakże na te wszystkie określenia trzeba wziąć poprawkę w zależności od położenia terytorialnego, księdza itp.
Np. w ziemi dobrzyńskiej niektórzy księża określali mianem honestus szlachciców, a nie mieszczan; a winnym regionie na odwrót itd. Tak na terenie ziemi dobrzyńskiej i szerzej diecezji płockiej określano w tym czasie szlachtę zagrodową. Co ciekawe wśród „honestus” odnaleziono nazwiska Pląskowski i Kretkowski, a więc przedstawicieli rodzin średniej szlachty. szlachcic „honestus” Jan Laskowski, który 15 XI 1810 r. zawarł związek małżeński z Marianną z domu Lewandowską. W najstarszych radomińskich księgach w języku łacińskim występują 3 kategorie społeczne: „generosus”, „honestus”, „laboriosus”. „Generosus” to urodzony, przedstawiciel średniej szlachty, „Honestus” – to zacny, znamienity, znakomity, dobrze urodzony, uczciwie urodzony, jeden ze stanu rycerskiego.
Honesti mógł być również szlachcicem, który np. prowadził browar, gorzelnię, karczmę itd.

Paweł
Genealog - amator

ODPOWIEDZ

Wróć do „Wymiana doświadczeń”