Wybieram się do AGAD, w którym są księgi ziemskie i grodzkie wieluńskie (obszar, który mnie interesuje). Mam wśród swoich przodków zarówno mieszczan jak i chłopów z tego terenu. I teraz pytanie: czy w księgach ziemskich i grodzkich pojawiają się czasem wpisy dotyczące mieszczan i chłopów, czy mieszczanie to tylko księgi miejskie?
W ksiegach ziemskich i grodzkich pojawiaja sie oczywiscie wszystkie warstwy spoleczne,
podobnie jak w kazdych innych ksiegach sadowych.
Chlopow i mieszczan nalezy szukac zwlaszcza na rokach spornych,
gdy jest proces pomiedzy tymiz a szlachta.
Bardzo wielu chlopow wystepuje tez w sporach szlachty ze szlachta.
Tzn. gdy szlachta wystepuje w imieniu swym i swych poddanych.
W seriach ksiag cywilnych chlopi wystepuja zwlaszcza w inwentarzach dobr.
Mieszczanie pojawiaja sie zas przy okazji udzielania pozyczek. Toz samo tyczy sie zydow.
Przy czym pozyczki sa w roznych kierunkach. Czasem szlachta mieszczanom,
czasem mieszczanie szlachcie. Byla tez i szlachta specjalizujaca sie
w pozyczkach dla zydow, zwlaszcza dla kahalow, pod zastaw liturgicznych zlota i sreber.
I na odwrót: czy w księgach miejskich pojawiają się wpisy dotyczące szlachty?
Oczywiscie. W pilnej potrzebie czy w razie, gdy pobliski grod wakowal
szlachcic mial prawo zawrzec transakcje w aktach miejskich badz wojtowskich.
Gdzie znajdzie się opisanie sporu szlachcica z mieszczaninem, chłopa ze szlachcicem czy chłopa z mieszczaninem? W księdze miejskiej, grodzkiej czy ziemskiej?
A gdzie znajdzie się wyrok dotyczący przestępstwa gdzie pozwanym jest szlachcic a powodem mieszczanin i na odwrót?
Zalezy kto kogo pozywa. Pozwany mogl byc osadzony tylko i wylacznie przez swoj sad stanowy!
A zatem nie mogl skazac szlachcica sad miejski, zas chlopa czy mieszczanina sad grodzki.
Zyd karczmarz pobity przez szlachcica skarzy sie do sadu grodzkiego,
a szlachcic pobity przez mieszczan manifestuje sie w sadzie miejskim.
Są jeszcze księgi podkomorskie wieluńskie - jak rozumiem tam to już tylko szlachta?
I setki chlopow panszczyznianych. Wszakze to sa rozgraniczenia dobr.
• 1793, PZW, sygn.41, k.381; #Szl. Tomasz Chodkowski posiadacz części tak swojej, jak i brata swego Szl. Jacka Chodkowskiego, w dobrach Mossaki-Rukle i niewierny Jankiel Smolowicz arendarz karczmy w tych dobrach, manifestują się przeciwko Szl. Felicjanowi Milewskiemu: „obżałowany starozakonnego Jankiela arendarza niewiedzieć, z jakiej przyczyny w karczmie bił, kolanami tłukł, znaki chociaż nieobwodzone pozadawał, za włosy targał, uciekającego do żalącego się Pana swego przez wieś z kołem gonił, za tymże Żydem do domu żalącego się Pana wpadłszy tegoż Żyda bił, żalącemu się Panu słowa uszczypliwe mówił, z zapiecka Żyda wywlókł i bił, niedającego Pana bić chciał”. Podpis T. Ch i żyda.
• 1793, PZW, sygn.41, k.300; #Szl. Jan Pszczółkowski, szlachcic, dóbr Rostkowa, Turowa, i części wsi Miłoszewiec-Toki, dziedzicznych dóbr Ignacego Zielińskiego, kasztelana wyszogrodzkiego, kawalera Orderu Św. Stanisława, ekonom, w imieniu i na zlecenie swego pryncypała skarży się przeciwko Rajmundowi Pudłowskiemu, podstolicowi ziemi nurskiej, uczciwemu Tomaszowi Składanowskiemu, obywatelowi z dóbr Biskupstwa Płockiego, jego służącemu, Jakubowi Lokajowi, jego poddanemu, owczarzom z dóbr Górki z imion i przezwisk mu nieznanych, furmanowi i forysiowi także z imion i przezwisk mu nieznanych, o to, że ci słudzy uzbrojeni w kije i kłonice gwałtem rzucili się na skarżącego, który zajmował do obory swego pryncypała inwentarz z dóbr Górki, który wszedł w szkodę w łąki i zboża rostkowskie, odebrali inwentarz, strącili go z konia, szarpali, rozrywali, łajali, bić usiłowali, wydarli harap i połamali, kijami, kłonicami i kamieniami za nim rzucali. Podpis Jan Pszczółkowski
• 1793, PZW, sygn.41, k.365; #Szl. Adam Pszczółkowski w imieniu swym oraz swej małżonki Szl. Franciszki Zembrzuskiej, także służącej Szl. Barbary Zaleskiej skarży się przeciwko Szl. Mateuszowi Żebrowskiemu, jego służącemu uczciwemu Wojciechowi Chrzanowskiemu i arendarzowi jego karczmy niewiernemu Jakubowi Idźkowiczowi z Pszczółek-Czubak, których to inwentarze szkody poczyniły w zbożach i łąkach, zaś Chrzanowski darł za włosy Zaleską, bił i znaki poczynił, ponadto słowami uszczypliwymi lżyli.
((( Mam tam 50% przodków.