Moi Drodzy i Ty Szanowna Bożenko
Właśnie dostałem od niezawodnego p. Adama Pszczółkowskiego list w sprawie rodziny Bobrów, wraz ze zgodą na jego przedruk na naszym forum, za co jestem niezmiernie wdzięczny.
Oceńcie sami, co znaczy perfekcyjna znajomość zagadnienia i w jaki sposób należy krytycznie podchodzić do opracowań, choćby to były herbarze. A może właśnie szczególnie przy herbarzach należy tą czujność zachować!!!
Lektura to wielce pouczająca i zmuszająca do pokory.
Polecam ją szczególnie wszystkim, którzy nie mając żadnych racjonalnych przesłanek, zaczynają swoją przygodę z genealogią od poszukiwania swojego nazwiska w herbarzu i traktowania tych zapisów, jako źródło niepodważalnej wiedzy genealogicznej.
Adasiu, powiem teraz "pa francuskij: szapoba"

A oto treść listu, której nie koryguje, dla zachowania swoistego kolorytu językowego, miejscami pełnego ferworu poszukiwawczego. Brak polskich znaków nie powinien przeszkodzić w lekturze.
"Bobry.
W uzupelnieniu do Bonieckiego jest dluzszy fragment o Bobrach.
Jest tam na samym koncu i informacja o Bobrach z Kijewic, a wlasciwie
rodzie Bobr-Niskich. Zaczyna sie tak:.
Adam, burgrabia ciechanowski 1739 r. (potomstwo jego w „Herbarzu" mylnie
podane - dopisek Reyskiego), miał córkę Teresę, za Janem Romanem 1762
r. i dwóch synów: Jakóba i Teodora. Zawarli oni 1762 r. pewną ugodę z
Zakrockim (Gr. Płoc. Wiecz. 202 f. 172). Synowie Jakóba: Jan, Walenty,
Wojciech i Zygmunt, procesowali się 1779 r. z Kieszkowskim (Gr. Przasn.
Rel. i Obl. 19 f. 312). Zygmunt zaślubił Rozalię Lipowską i z niej
miał syna Józefa, ur. w Lipowcu 1818 r.
To wszystko sie zgadza, bo mam kopie ich metryk z par. Wegra (m.in. ten
slub z Teresa odbyl sie w 1756 r.- a byl to w istocie slub podwojny na
zamiane Teodor Bobr de Kijewice + Magdalena Roman de Smolen-Poluby oraz
Jan Roman de Smolen-Poluby + Teresa Bobr de Kijewice), a znam takze
i wymienione transakcje.
Ale... Jakub z Lipowca i jego czterej synowie procesujacy sie z
Kierzkowskim (a nie Kieszkowskim) nie jest tozsamy z Jakubem z Kijewic,
synem Adama Bobra-Niskiego. Bo ten Jakub Bobr, ozeniony z Petronela
Morawska ze Smolenia-Polubow, i byl zreszta moim osobistym przodkiem. Byl
on synem Pawla, a wnukiem Grzegorza. Na co az nadto dowodow:
1755, CGW, sygn.128, k.250; #Paweł Bóbr, syn +Grzegorza daruje swemu
synowi Jakubowi Bobrowi części wsi Czaplice i Lipowiec. Następnie Jakub
zapisuje Petronelli Morawskiej, córce +Jana, pannie, przyszłej swej
żonie 400 tynfów na swych dobrach. A Wojciech Morawski, syn +Jana w
imieniu swym i swego brata Andrzeja Morawskiego 200 tynfów na poczet
posagu dla ich siostry Petronelli.
1776, PZW, sygn.17, k.059; #Jakub Bobr, syn +Pawła de Lipowiec kwituje
Wojciecha i Andrzeja Morawskich, synów +Jana de Smoleń-Poluby z 200
tynfów posagu, zapisanego żonie kwitującego +Petronelli z Morawskich, a
siostrze kwitowanych, przez nich właśnie. Pieniądze zostały wypłacone
z rąk Wojciecha Morawskiego.
1785, PZW, sygn.28, k.063; #Jan Bóbr, syn +Jakuba de Lipowiec zapisuje
Konstancji Garlińskiej, córce Jacka, żonie swej, 650 złp., w tym 500
złp. posagu, otrzymanego z rąk ojca żoninego. Podpis J: Bober [to samo
PZW, sygn.28, k.059 - bez podpisu]
1785, PZW, sygn.30, k.023; #Jan Bóbr, syn +Jakuba de Lipowiec w imieniu
swym oraz swej żony Konstancji Garlińskiej kwituje Jacka Garlińskiego,
syna +Sylwestra i +Ewy z Czarzastych, ojca żoninego z 500 złp. posagu.
1789, PZW, sygn.34, k.057; #Stanisław Bagieński, syn +Stefana i Barbary
z Lipowskich daruje Janowi Bobrowi, synowi +Jakuba i Petronelli z
Morawskich części wsi Lipowiec za 600 złp., na mocy kontraktu zawartego
w Chorzelach. [kwit z tego PZW, sygn.33, k.225]
Wyzej wymieniony Zygmunt Bobr zmarl w Lipowcu w 1837 roku. Jego metryka
jest w aktach parafii Krzynowloga Wielka, gdzie jak wol stoi, ze byl synem
Jakuba i Petronelli Morawskiej.
A zatem pierwszy fragment w Herbarzu - to stek bzdur (zrobiony z
oryginalnych dokumentow, chytrze powiazanych!) - przygotowany zapewne pod
wywod w Heroldii.
Jednakze znacznie bardziej niepokojacy jest kolejny fragment z Herbarza:
¶ Teodor, brat Jakóba, pokwitowany 1763 r. z odbioru sumy zabezpieczonej
na Kijewicach, miał syna Adama, który kwitował 1791 r. Smolińskiego i
Jórskiego (Gr. Ciech. Ks. 127 1/2 f. 1 i 17 1/2 f. 147). Adama, z Agaty
Mikulskiej, syn Wawrzyniec, ur. w Gnatach-Zarazach 1802 r. (metr. w
Winnicy), od 1849 r. sędzia prezydujący w sądzie policyi poprawczej w
Piotrkowie, zaślubił 1838 r. Annę Radwanównę i z niej pozostawił:
Emiliana Piotra Bonawenturę, ur. 1839 r., Albertynę Helenę Jadwigę,
ur. 1840 r., Wacława Michała, ur. 1841 r., Zofię Anielę, ur. 1843 r.,
Bronisława Ludwika, ur. 1848 r. i Maryę Stanisławę, ur. 1851 roku.
Zaraz, zaraz, skoro wedle wspomnien rodzinnych (warto zajrzec do Slownika
Bieleckiego by to potwierdzic), Wawrzyniec Bobr byl powstancem
listopadowym z medalem za zaslugi, to jakim cudem sie wylegitymowal przed
Heroldia i jeszcze zrobil kariere urzednicza??? Przeciez uczestnicy
powstania nie mogli przeprowadzac takich legitymacji!!!
No i jeszcze jeden szok. Stoi jak wol, ze metryka chrztu Wawrzynca z 1802
r. ma byc w Winnicy!!! Otoz w 1770 roku prawie wszystkie dawne
metryki z Winnicy splonely (jest opis pozaru domu plebanskiego). Ale jakies
zachowane resztki tych ksiag, ktore zostaly przepisane i zlozone w jedna
ksiege. W indexie do tych resztek nie ma Bobrow.
Z chrztow zachowana jest ksiega za lata 1771-1790. Znow brak Bobrow. A
potem dopiero metryki napoleonskie od 1808 r.
Natomiast zachowaly sie w komplecie od 1773 r. ksiegi slubow z Winnicy. I
w ksiedze obejmujacej lata 1773-1811 jest tylko jeden Bobr - a mianowicie
Szymon Bobr, szlachcic, ktory dnia 30.01.1799 r. ozenil ze szlachcianka
panna Kunegunda Chrzanowska ze wsi Gnaty-Bombaly. Tym samym wzenil sie do
jej majatku rozciagajacym sie na rozlicznych Gnatach. Sa dokladne spisy
mieszkancow parafii Winnica az do 1786 r.. Bobrow tam nie ma wcale! Za to
Chrzanowscy sa i owszem w Gnatach.
W metrykach napoleonskich z Winnicy (te sie uchowaly w calosci) widzimy
Bartlomieja, syna Szymona Bobra i Chrzanowskiej (urodzony w 1808 r.). Bobr
wystepuje jako dziedzic czesci wsi Gnaty-Wiesniany.
Jest jeszcze jedna wskazowka. Otoz w nowomiejskich ziemskich wieczystych,
sygn.12, k.257, jest zastaw na czesci dobr Gnaty-Zarazy, w ktorym jako
strona wystepuje Bobr. Tylko sprawdzenie oryginalu dokumentu wyjasni
sprawe. Albo Wawrzyniec byl w istocie synem Adama, albo mial sfabrykowana
metryke chrztu.
Tyle Adam Pszczółkowski, konsultant Związku Szlachty Polskiej