Różnica w wieku tej samej osoby na różnych dokumentach

[Aquila]

Mam to szczęście, że dla moich przodków jest cała masa dokumentów z XIX wieku (albo przynajmniej mi się tak wydaje, bo dopiero zaczynam przygodę i jest ich naprawdę sporo i jestem w szoku, że mogę czytać na przykład akt ślubu z 1816 roku i tyle innych pism z dawnych lat). Ale w paru z nich zauważyłem, że podany wiek, obojętnie czy małżonków czy świadków - potrafi dziwnie się zmieniać. Na przykład te same osoby widnieją na dokumentach z 1849 i 1851 roku, a mimo to według ich zeznań jeden przez ten czas postarzał się o 4 a drugi o 5 lat... Teraz mam akt ślubu w którym napisane jest wyraźnie, że pan młody okazał metrykę według której urodził się 4 kwietnia 1787. Z kolei na jego akcie zgonu widnieje wyraźnie, że zmarł 14 sierpnia 1844 roku w wieku 63 lat. Tymczasem to nie powinny być 63 lata, a 57. Na pewno chodzi o tę samą osobę - te same imiona rodziców, ta sama żona i dzieci. Więc na co zrzucić błąd? To były osoby niepiśmienne, więc czyżby po prostu sami nie do końca wiedzieli ile mają lat? A przy spisywaniu aktu zgonu nikt metryki nie okazał i zapisujący ksiądz nie wiedział, że przy ślubie podana była jego konkretna data urodzenia?

[klw]

Masz to szczęście, że dostrzegłaś to, co często jest w aktach. Te same osoby, a różne roczniki. Tu nie ma co zrzucać na kogokolwiek.

To był inny świat, z innym sposobem urzędowania i w dodatku różnym w małych miejscowościach i dużych miastach. Bardzo często budujemy swoje wyobrażenia na podstawie własnych doświadczeń - idę do urzędu, przedstawiam dokumenty, potwierdzam sprawę podpisem i wyobrażam sobie, że dokładnie tak samo działo się 150, czy 200 lat temu. A to nieprawda.

To był inny świat.
- Słońce wschodzi o wschodzie, a zachodzi o zachodzie.
- A jakie to godziny?
- Jak to jakie? Wschód i zachód słońca.

Niby skąd wiemy, że to były osoby niepiśmienne? Że tak napisano? Może to i prawda, a może tylko byli nieobecni przy spisywaniu. Gdyby to był akt notarialny, to byłyby przy niepiśmiennym krzyżyki, a tu? - Nic! (Znany jest przypadek, gdy profesor Uniwersytetu Jagielońskiego był wpisany w akcie, jako niepiśmienny).

Przyjrzyj się metrykom. Zauważysz również, że przy urodzeniach dzieci wiek ojca się waha o 2-3 lata, matka jeśli niewiele była od męża starsza, to tylko w akcie małżeństwa, a później odmłodniała. A już w akcie zgonu, szczególnie, gdy zmarli w sędziwym wieku, to przybywało im nawet kilkanaście lat.

I na koniec tych rozważań bez odpowiedzi na Twoje pytania. Podałaś dokładną datę urodzenia z XVIII w. Jesteś pewna, że to data urodzenia właśnie? Gdybym miał zgadywać, to powiedziałbym, że to data wpisania do ksiąg parafialnych. Czyli najczęściej data chrztu, ale czasem data przybycia (np. rodziny) do parafii.

To może co nieco zamieszałem?

PS. Podpisuj post imieniem lub imieniem i nazwiskiem. To też taki nie tylko tutejszy obyczaj, podparty zarówno regulaminem, jak i towarzysko.

[Aquila]

Racja, mój nick mógł zmylić - bo nazywam się Mirek. Mirek Bal.

Ogólnie historią się interesuję, mam na przykład całkiem sporą kolekcję starych monet sięgającą 2500 lat wstecz, więc może historykiem nie jestem, ale mam świadomość tego, że między naszymi czasami a tymi z dokumentów jest całkiem spora przepaść. Dziś o godzinie i dacie jesteśmy informowani co chwilę. A mimo to, kiedy wyjeżdżam do rodziny na wieś w podkarpackie lasy to po paru dniach odcięcia się od telewizji czy internetu zdarza mi się zapominać jaki jest dzień tygodnia. Dawniej ludzie widocznie zapominali nawet ile konkretnie mają lat (przypomina mi się scena z filmu "Konopielka").

Co do niepiśmienności - wnioskuję tak na podstawie tego, że prawie wszystkie zawierają przypis, że stawili się niepiśmienni, więc akt został im odczytany i tylko przez księdza podpisany. Czasem podpis na tych starszych się znajdzie, ale to rzadkość. Już dawno tak się nie wzruszyłem jak przedwczoraj, gdy zobaczyłem podpis praprapradziadka na dokumencie z 1838 roku... Ale znowu celna uwaga - to, że jest tak napisane jeszcze nie w 100% oznacza, że tak było.

Co do daty - wygląda to tak - tutaj mamy akt ślubu z 1820 roku w którym napisane jest "lat trzydzieści trzy mający, podług złożonej przed nami Metryki Urodzenia wyjętej z ksiąg Kościoła Więzownickiego (?) zapisany roku tysiąc siedemset osiemdziesiątego siódmego, dnia czwartego miesiąca kwietnia".

https://s18.postimg.org/5kf1lgo6h/image.jpg

Racja - jako "osoba błądząca wciąż we mgle" nie znam jeszcze takich smaczków jak to, czy to bardziej data urodzenia czy może chrztu - więc tego nie wiem. W każdym razie 1820 minus 33 daje nam datę z pisma - 1787.

Z kolei tutaj, przy akcie zgonu:

https://s18.postimg.org/nn84cpmm1/image.png

Mamy wyraźnie datę śmierci (14 sierpnia 1844) i podany wiek 63 lat. A powinno być 57, bo uważam, że akt ślubu jest tutaj dużo bardziej wiarygodny (wspomina o przedstawionej metryce a w akcie zgonu ani słowa o jakimkolwiek dokumencie potwierdzającym wiek). 6 lat różnicy to już sporo. Ale faktycznie - sporo dla nas, ludzi XXI wieku. W połowie XIX wieku takie oszacowanie mogło być zupełnie normalne.

[cebik]

ale u mnie tez były rozbierznosci w datach urodzenia,
wyjaśniono mi to ze czasem podawana była prawdziwa data urodzenia, czasem data rejestracji w urzędzie ... i to w kilku przypadkach miałem taka sytuacje

[wiwisniewski]

Takie niescislosci to normalna sprawa. U mnie, jesli mnie pamiec nie myli rozbieznosci potrafia siegac kilkunastu lat.