Akty czy akta - jak jest poprawnie?

[dziadek_m60]

Witam.
Dręczy mnie poprawność używania rzeczowników „akt, akty, akta”. Poniżej cytaty postów forumowiczów:
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
jart napisał:
Dzięki za informacje. Dziś rano otrzymałem telefon że akty są już do odebrania. Co ciekawe, przyszło (także dziś) powiadomienie poleconym o tym że zostały nadane. Idąc dalej tym tropem - czyżby była możliwość doręczenia ich bezpośrednio pod wskazany adres (domyślnie - zamieszkania wnioskodawcy - także poleconym...)?
_________________
pozdrawiam
Artur
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
jart napisał(a):
Dziś rano otrzymałem telefon że akty są już do odebrania.
Mała uwaga - do odebrania były akta Akty to wiadomo jakie obrazy
_________________
Pozdrawiam,
Marcin Marynicz
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tak wygląda interpretacja ze strony http://www.wieszjak.pl
Co to są akta stanu cywilnego?
Zobacz artykuły na temat: akta stanu cywilnego dokument urząd stanu cywilnego
Akta stanu cywilnego to pojedyncze wpisy w księdze stanu cywilnego. Rejestrują one stan cywilny osoby. Akta stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.
Co to jest akt małżeństwa?
Zobacz artykuły na temat: akta stanu cywilnego małżeństwo urząd stanu cywilnego
Akt małżeństwa to jeden z aktów stanu cywilnego, sporządzany przez kierownika stanu cywilnego. Jest częścią księgi stanu cywilnego. Dokument ten stanowi potwierdzenie zawarcia małżeństwa.

Moje stanowisko jest takie, że Artur napisał poprawnie „ akty (domyślnie: stanu cywilnego) są już do odebrania”. Użycie określenia „akta”, jak sugeruje Marcin, według mnie wskazywałoby na to, że Artur otrzymał całą księgę stanu cywilnego.
Nie jest moim zamiarem zwracanie komukolwiek jakiejś uwagi w tej materii, nie mniej jednak nurtuje mnie ta kwestia.
A może ja niepotrzebnie dzielę włos na czworo……?

[zetka]

Oczywiście ze otrzymał akt stanu cywilnego - kłania się tu odmiana przez przypadki w języku polskim 9 teraz tego chyba nie uczą )ale słowniki jeszcze istnieją i zaglądniecie tam nie jest trudne.

-akta «zbiór dokumentów lub zbiór ksiąg zawierających zapisy urzędowe»
-akta stanu cywilnego «akta, księgi, w których wpisuje się dane dotyczące narodzin, zawarcia związków małżeńskich i zgonów»
-akt «czyn,przedstawienie nagiego ciała ludzkiego w sztuce; część utworu scenicznego; dokument´:
zatem skoro mamy akt stanu cywilnego to:

1. (M.) mianownik - Kto? Co? - akt
2. (D.) dopełniacz - Kogo? Czego? - aktu
3. (C.) celownik - Komu? Czemu? - aktowi
4. (B.) biernik - Kogo? Co? - akt
5. (N.) narzędnik - z Kim? Czym? -aktem
6. (Ms.) miejscownik - O kim? O czym? - akcie
7. (W) wołacz - (O!) - akcie!

liczba mnoga ( czyli otrzymałem wiele aktów stanu cywilnego)
kogo? co ?otrzymałem - AKTA

mianownik akta
dopełniacz akt
celownik aktom
biernik akta
narzędnik aktami
miejscownik aktach
wołacz akta!

mam nadzieję że już będą rozwiane wątpliwości

[Izabela]

Cytat ze strony: http://obcyjezykpolski.strefa.pl/?md=archive&id=75
Wojciech Malinowski – mistrz ortografii polskiej

„Proszę jednak zauważyć, że przenosząc do języka polskiego niemęskoosobową postać acta (zmieniając pisownię na akta), nie pozostawiono formy actum/aktum, lecz jak przy rzeczowniku męskim actus odrzucono zakończenie -um. Pozostał ten akt. To dlatego, jeśli chodzi o 'pojedynczy dokument urzędowy lub prawny', ciągle mamy rodzaj męski i męskoosobowy; mówimy i piszemy: akt notarialny, akt urodzenia, akt kupna-sprzedaży; akty notarialne, akty urodzenia, akty kupna-sprzedaży, a w dopełniaczu kopie aktów notarialnych, odpisy aktów urodzenia, różne wersje aktów kupna-sprzedaży. Dopiero kiedy mowa o 'zbiorze takich dokumentów lub zbiorze ksiąg zawierających zapisy urzędowe', pojawia się końcówka -a i dopełniacz zerowy, np. akta sprawy, akta sądowe oraz (kogo? czego) akt sprawy, akt sądowych”

A dzisiaj kupiłam książkę „Akty notarialne” a nie akta notarialne.

Izabela Heropolitańska

[dziadek_m60]

Witam.
Serdecznie dziękuję obu Paniom za okazaną pomoc w wyjaśnianiu poprawności stosowania wspomnianych w tytule określeń. Pragnę podkreślić, że do zadania pytania zainspirowały mnie treści wypowiedzi, o których wspominam w swoim pierwszym poście, a że na tym forum nadzwyczaj często używa się ich (tych określeń), pozwoliłem sobie zadać w tej materii pytanie. Myślę, że kawiarenka jest stosownym do tego miejscem.
Masz rację Żanetko, że słowniki istnieją i zaglądnięcie tam nie jest rzeczą trudną (matka powiedziała do syna: ucz się synu, ucz, nauka to potęgi klucz :-). Nie mogę jednak w zupełności zgodzić się z odmianą zastosowaną przez Ciebie. Sprawa nie jest tak oczywista, w czym utwierdza mnie treść wypowiedzi Pana Wojciecha Malinowskiego – mistrza ortografii, którą wskazała w swoim poście Izabela (zajrzałem pod wskazany link i z uwagą go, oczywiście, przeczytałem).
Według mnie odmiana słowa „akt” (notarialny, stanu cywilnego, itd.) powinna brzmieć:
- w liczbie pojedynczej:
Wołacz (O!) – akt!
Natomiast w liczbie mnogiej:
Mianownik – akty ( nie: akta, np. 10 aktów, to nie zawsze 10 akt)
Dopełniacz – aktów
Celownik – aktom
Biernik – akty
Narzędnik – aktami
Miejscownik – aktach
Wołacz – akty!
Tak więc w liczbie mnogiej określenia „akty” (stanu cywilnego) i „akta” (procesowe) będą miały identyczną formę jedynie w celowniku, narzędniku i miejscowniku, a używanie obydwu określeń jest zależne od kontekstu w jakim występują i roli jaką spełniają w określonych sytuacjach administracyjno-prawnych, artystycznych również, o innych nie wspomnę...
A wszystkiemu winna jest transformacja łacińskich określeń, że nie wspomnę o zmianach w języku polskim.
Jeszcze raz serdecznie dziękuję i życzę wszystkiego najlepszego z okazji zbliżającego się „długiego weekendu”.

[zetka]

Witam.
.
Według mnie odmiana słowa „akt” (notarialny, stanu cywilnego, itd.) powinna brzmieć:
- w liczbie pojedynczej:
Wołacz (O!) – akt!
Natomiast w liczbie mnogiej:
Mianownik – akty ( nie: akta, np. 10 aktów, to nie zawsze 10 akt)
Dopełniacz – aktów
Celownik – aktom
Biernik – akty
Narzędnik – aktami
Miejscownik – aktach
Wołacz – akty!
.

wg mnie odmieniłeś tu nie te "akta" o które nam chodzi

moja wypowiedź przytoczona jest ze słownika j. polskiego nie sądzę, żeby słownik podawał błędną odmianę, ale należy pamiętać oczywiści co odmieniamy ( który wyraz )

Za słownikiem PWN
http://so.pwn.pl/lista.php?co=akt
akt (dokument) aktu, ak•cie; akta a. akty, akt a. aktów
akt (czyn; wykonanie; obraz) aktu, ak•cie; akty, aktów
akta (zbiór dokumentów) akt
akta stanu cywilnego «akta, księgi, w których wpisuje się dane dotyczące narodzin, zawarcia związków małżeńskich i zgonów»

bo jeśli odmieniamy akt«dokument urzędowy lub prawny»cywilny ( czyli to o co nam chodzi jako pojedynczy dokument) to :

http://pl.wiktionary.org/wiki/akt
(1.1) czyn, działanie
(1.2) teatr. część sztuki teatralnej; zob. też akt w Wikipedii
(1.3) zdjęcie lub obraz nagiej modelki lub modela; zob. też akt w Wikipedii
(1.4) urzędowy dokument
(1.5) oficjalna uroczystość towarzysząca ważnemu zdarzeniu

odmiana:
(1.1–1,5)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik akt akty
dopełniacz aktu aktów
celownik aktowi aktom
biernik akt akty
narzędnik aktem aktami
miejscownik akcie aktach
wołacz akcie akty


dla (1.4)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik akt akta
dopełniacz aktu akt
celownik aktowi aktom
biernik akt akta
narzędnik aktem aktami
miejscownik akcie aktach
wołacz akcie akta

ponadto Pan Malinowski wg różnych opinii jest raczej kontrowersyjnym "wyznawcą" zmian w j. polskim.

[Izabela]

W takim razie proponuję lekturę przepisów ustaw.

Np. 1) Art. 74d § 1 ustawy Prawo o notariacie „W części pisemnej egzaminu notarialnego zdający na podstawie opisanego przypadku (casusu) opracowuje dwa projekty aktów notarialnych oraz opinię prawną na podstawie przedstawionego problemu prawnego.”
2) Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego np. art. 4, 17, 29, gdzie ustawodawca używa słowa „akt” i „akty”. Ale używa także słowa „akta”. W art. 17 użył zarówno słowa „akty” jak i „akta”. Ustawodawca nie może używać dwóch różnych określeń na oznaczenie tego samego stanu prawnego, zdarzenia czy dokumentu. Przeczytajmy zatem „Art. 17. 1. Akty urodzenia, małżeństwa oraz zgonu sporządza się oddzielnie dla każdego rodzaju aktu. 2. Dokumenty i oświadczenia złożone w czasie lub po sporządzeniu aktów urodzenia, małżeństwa oraz zgonu, a także dokumenty przekazane urzędom stanu cywilnego przez sądy i inne organy państwowe stanowią akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego.”
3) ale art. 28 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece już brzmi „Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej.” Dalej wyjaśnia co się rozumie przez akta „Do akt tych składa się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości.” Np. mogą to być orzeczenia sądów, akty notarialne, wnioski o wpis do księgi.
4) podobnie art. 9 § 1 zdanie 2 Kodeksu postępowania cywilnego „Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt.” A w aktach sądowych mogą być: pozwy, dołączone do nich akty notarialne, odpisy z ksiąg wieczystych itp.

Proponuję przyjąć, że ustawodawca wiedział co pisze.

Izabela Heropolitańska

[zetka]

Ponieważ na co dzień mam styczność z różnego rodzaju ustawami i rozporządzeniami zapewniam Cię Izabelo, że ustaw nie przytaczałabym jako wzorów poprawnej polszczyzny

[Izabela]

Słuszna uwaga szanowna Żaneto,
Polecę ustawodawcom http://pl.wiktionary.org/wiki/akt, której, jak widać, nie znają.
Tyle, że w Biurze Legislacyjnym pracują i prawnicy, i poloniści. Ponadto dodam tylko, że również przedwojenne ustawy używały takiej samej terminologii. Dodam jeszcze, że są akty prawne, a nie akta prawne.
I na tym kończę dyskusję, bo dla mnie stawianie tezy, że w przepisach nie odróżniają słowa "akty" i "akta" jest nietrafnym założeniem.

Pozdrawiam

Izabela Heropolitańska

[zetka]

Słuszna uwaga szanowna Żaneto,
Polecę ustawodawcom http://pl.wiktionary.org/wiki/akt, której, jak widać, nie znają.
Tyle, że w Biurze Legislacyjnym pracują i prawnicy, i poloniści. Ponadto dodam tylko, że również przedwojenne ustawy używały takiej samej terminologii. Dodam jeszcze, że są akty prawne, a nie akta prawne.
I na tym kończę dyskusję, bo dla mnie stawianie tezy, że w przepisach nie odróżniają słowa "akty" i "akta" jest nietrafnym założeniem.

Pozdrawiam

Izabela Heropolitańska

Izo masz być może problem z interpretacją tego co napisałam - ale nie będę tłumaczyć
Tezy o nieodróżnianiu słów nie postawiłam - jedynie zasugerowałam ze zdarzają się przypadki...

[Izabela]

To tak jak z ustawami Żaneto. Jedne się czyta i się od razu rozumie a drugie trzeba trochę pointerpretować. Ale po Twoim krótkim wyjaśnieniu już wszystko rozumiem. Dodam jeszcze, że dyskusja z Tobą była prawdziwą przyjemnością.

Pozdrawiam

Izabela Heropolitańska

[zetka]

Starałam się