Przydomek szlachecki-jak to interpretować?

[helenka13]

Witajcie,
długo istniał ten mój problem, zanim pomógł mi Minakowski!!
Tam ciągle się coś dzieje, od czasu do czasu wrzucam swoje nazwiska i czasami pojawia się nowy element.I tak się stało przy moim przodku Trzeszczkowskim .Najpierw rozszyfrowałam zniekształcone przez zapisy metrykalne nazwisko, póżniej dotarłam do gniazda[ najwcześniejsze zapisy to 1673 rok].
A później męczył mnie dylemat dlaczego po imieniu, przed nazwiskim ,powtarzała się ta sama fraza"de Sciszek " a za tym dopiero było nazwisko Trzeszczkowski.
A tu wczoraj czytam w Genealogii Minakowskiego: Andrzej Ścisek Trzeszczkowski, czyli przydomek jak go tłumaczyć ?
Czy Ściski to dawna wioska, czy Sciszek to określenie charakteru przodka ?Co otym sądzicie, Adamie i Waldku???Serdecznie pozdrawiam Helenka

[Fronczak Waldemar]

Helenko!
Nie znam tej rodziny, ale skoro w zapisach z XVII wieku, jako część nazwy osobowej występowało określenie odmiejscowe z łacińskim przyimkiem "de", to bym uznał to za nazwę gniazda rodowego.

Pisanie się "z miejscowości" pełniło w okresie średniowiecza podstawową, obok imienia, funkcję pozwalającą na identyfikację danej osoby. Mam na myśli stan rycerski, chociaż i w stanie mieszczańskim możemy się z tym sposobem określania osoby spotkać.
Pisanie się "z majątku" ulegało oczywiście zmianom, w zalezności od aktualnego stanu posiadania lub potrzeby.

Dość często można spotkać tą samą osobę występującą pod róznymi określeniami np. Mściw z X, Mściw z Y czy Mściw z Z może być tą samą osobą występującą w różnych sprawach sądowych. W zależności od potrzeby czy charakteru sprawy ta sama osoba mogła podawać się z różnych swoich majątków.

Tak było w okresie średniowiecza, ale tradycja przetrwała i w późniejszych epokach. Przywrócona została w XIX wieku, chociaż zupełnie zbędnie, bo już w końcu średniowiecza w miejsce kłopotliwego pisania się "z majątku" wprowadzano nazwiska odmiejscowe z sufiksem -ski.
I tak rycerz piszący się "de Kamień" zaczynał pisać się Kamiński (tu bardzo istotna uwaga: nie każde nazwisko odmiejscowe oznacza, że jego właściciel był stanu rycerskiego !!!). Generalnie odstąpiono od praktyki powszechnego pisania się od majątku w XVII wieku. Dlatego też gdy w XIX wieku wróciła moda na uzupełnianie nazwiska rodowego o człon wskazujący na dawne lub obecne gniazdo rodowe, to spotkało się to z krytyką, bo pojawiły się takie dość dziwne konstrukcje, jak Bonawentura z Kowali Kowalski lub z łacińska "de Kowale Kowalski".
Oczywiście w zależności od fantazji lub wiedzy historycznej niektóre rodziny sięgały do dawnych posiadłości, które już dawno przestały być ich własnością. Także nazwisko rodowe nie musiało być wcale oparte o nazwę własną gniazda rodowego.
Była tu duża dowolność i trudno uchwycić jakąkolwiek prawidłowość.

Wracając do Twojego przypadku, obstawiam, że mamy do czynienia z klasycznym pisaniem się "z majątku". Dlaczego u Marka Minakowskiego dawne "de Ściszek" zamienia się w Ściszek - nie mam pojęcia. Być może dawne określenie odmiejscowe przeszło do funkcji przydomku? A może to wynik pomyłki lub skrócenia formy?

Traktuj powyższe, jako moje luźne rozważania, a nie kategoryczną odpowiedź.

[helenka13]

Witam Waldku,
uzupełniam informację :Trzeszczkowscy herbu Zagłoba siedzieli w Radoczy i we Frydrychowicach , od początku XVIII do końca XIX ,gdzie też ich schedę zwaną Trzeszczkowszczyzną [ale szypiaszczych!!] zlicytowano za długi a ziemię przejęła gmina , w Radoczy . Dzieje się to w okolicach Wadowic Jeden z Trzeszczkowskich ożenił się z panną Rottermund z Zawadki , była cioteczną prababką Wisławy Szymborskiej i chcąc nie chcąc mamy drugiego noblistę w naszym rodzinnym drzewie.
Pozdrawiam serdecznie Helenka

[Fronczak Waldemar]

Tropienie takich koneksji poprzez pokrewieństwa i powinowactwa w pionie i w poziomie, to miła i czasami pasjonująca zabawa.
Podobny mechanizm wbudował Marek Minakowski w swoich bazach dając możliwość śledzenia powiązań poszczególnych osób ze sobą.
Trudno tu jednak mówić o tym, że te osoby występują w naszym "drzewie genealogicznym" - oczywiście pod warunkiem, że przestrzegamy nomenklatury genealogicznej, a nie posługujemy się dziennikarskimi skrótami myślowymi.
To raczej my jesteśmy na jednym "drzewie", a dana postać znajduje się na drugim końcu "lasu". Tyle tylko, ze drzewa stykają się gałęziami.
Stosując taką metodę dojdziemy do wniosku, że kilka milionów Polaków jest powiązanych z Mieszkiem I i to nawet więzami pokrewieństwa, a nie tylko poprzez powinowactwo
Ale zachęcam do takich intelektualnych wypraw, bo to podnosi atrakcyjność historii naszych rodzin dla nas samych i dla osób, którym tą historię będziemy prezentować.

[helenka13]

Podpisuję się jak to się mówi" obiema ręcami " pod tym co napisałeś Waldku ,
bawię się świetnie jak coś odkrywam nowego ,ale jeszcze zabawniejsze są reakcje rodzinne : niby wszyscy się godzą z faktami ,ale czasami szokują mnie swoją interpretacją.Gdy okazało się ,że jeden z naszych pradziadów bynajmniej nie jest herbu Ślepowron , bo w metryce tarnopolskiej widniało sutor , to siostra nie straciła rezonu tylko tak to zinterpretowała ;"co chcesz przynajmniej miał własny interes, dziś to byłaby firma".
Początek XIX wieku ...widzę tego szewca jak wbija w podeszwę drewniane kołeczki, przed położeniem skórzanych podeszw .A skąd ta wizja , to był pradziadek choć matkę miał z domu Branicką a sam się zwał Jastrzębski , cieżko pracował,płodził dzieci jak wtedy wszyscy i nauczył też syna reperować własne buty i robił to mój dziad w Polsce Ludowej ,choć w II RP był ispektorem skarbowym ,we Lwowie.
Pozdrawiam jak zawsze z Wrocławia ,dziś u nas były tropiki.Helenka

[apszczol]

siedzieli w Radoczy i we Frydrychowicach

Jaki to powiat i wojewodztwo w czasach I RP?

[fjg]

siedzieli w Radoczy i we Frydrychowicach

Jaki to powiat i wojewodztwo w czasach I RP?

Pewnie ksiestwo zatorskie.

Pozdrawiam
FJG

[apszczol]

Pewnie ksiestwo zatorskie.

Jesli tak to trzeba sprawdzic BN mf. 1857.

[helenka13]

Witam Adamie,
oczywiście ,że to księstwo Zatorskie, ale proszę rozpisać ten podany skrót , nie znam go.Pozdrawiam Helenka

[apszczol]

Numer mikrofilmu w Bibliotece Narodowej.
Oryginal w Bibliotece XX Czartoryskich w Krakowie
w zbiorze szambelana Felixa Lojki-Redziejewskiego.

[helenka13]

Witajcie,
właśnie dostałam nową wiadomość od zaprzyjaźnonego genealoga ,że w tej pozycji "Przydomki polskie, litewskie i rusińskie"
http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain ... t?id=35282
na stronie 107 jest informacja w pozycji 2002 ,że Sciszek jest przydomkiem używanym w XVIII wieku przez szlachtę Trzeszczkowskich w oświęcimskim.Informacja z zapisu w Konstytucji z 1763 roku.
A to nie zmienia sytuacji że przydomek powstał od miejsca pochodzenia tej rodziny .
Co Wy na to Waldku i Adamie ?
Czy praca Aleksandra Dr. Stekerta wydana nakładem autora w 1897 roku jest miarodajnym źródłem?
Serdecznie pozdrawiam Helenka

[apszczol]

Nie znam tej pracy. Chetnie się z nia zapoznam.

Natomiast nie może być mowy o Konstytucji z 1763 r., bo w tymze roku żaden
Sejm nie doszedł do skutku...

[helenka13]

Witaj późną nocką, uciekającym ,znowu burzowym, dniem, w moim Wrocławiu,
a widzisz Adamie , ja też nie znałam, a wygrzebał ją dociekliwy licealista z Małopolski. Bardzo mnie cieszy ta wspólpraca. Co do konstytucji , to może źle odczytałam skrót źródła , na które powołuje się autor pracy. Serdecznie Cię pozdrawiam Helenka
P.S.
to był rok 1764!
http://books.google.pl/books?id=1WVZAAA ... ek&f=false

[jerkre]

Witam!
Na stronie 111 pod poz.2097 znajduje się nazwisko - przydomek mojej prababci.
Interesuje mnie 'Ks. perp. radom.'. i materiały żródłowe.

[EwaH]

Źródła s.8, objaśnienia s.10.
Ks. perp. rad. - Księga ziemska (perpetuitatis) radomska (1410-1527).