Dwuczłonowe nazwiska

[krzychuman]

Witam.

Dotarłem niedawno do aktu małżeństwa rodziców mojej praprababci Marianny Lewandowskiej w którym pan młody używa dwóch nazwisk. Nazywa się Wojciech Głuszkowski Lewandowski ur. 1818 i jest określony mianem nobilis economus co pozwala sądzić że należał do stanu szlacheckiego. Moje pytanie brzmi czy jest możliwe, że jego ojciec używał nazwiska Głuszkowski, czy też należy to traktować jako przydomek? A może to nazwisko Lewandowski zostało dodane bo jak widziałem w jego parafii dużo było Lewandowskich tyle że pochodzenia chłopskiego. W herbarzu Tadeusza Gajla nazwiska Lewandowski i Głuszkowski łączy herb Pobóg więc może w użyciu były te dwa człony.
Interesuje mnie czy są jakieś zasady interpretacji takich szlacheckich dwu członowych nazwisk.

pozdrawiam

Krzysztof Mańczak

[Fronczak Waldemar]

To podwójne nazwisko lub nazwisko i przydomek. Szkoda, że nie podajesz konkretów - miejsc, dat, pozostałych nazwisko itd.
Bez dalszej kwerendy trudno tu cokolwiek wyrokować. Mogła to być typowa sytuacja "aliasowa".
Sądząc po nazwisku Lewandowski, chodzi o rodzinę chłopską z Kujaw.
Lewandowscy h. Dołęga siedzieli po sąsiedzku w ziemi kaliskiej i łęczyckiej.
Nobilis economus bardziej pasuje mi na zwrot grzecznościowy dla nuworysza, niż potwierdzający szlachectwo, ale mogę się mylić. Trzeba pamietać, że nie zawsze nobilis oznacza szlachcica. Czasami tylko "szlachetnego"
Zbieżnością herbów dla dwóch nazwisk wcale się nie przejmuj, bo to nie ma żadnego znaczenia i nie stanowi nawet poszlaki w poszukiwaniach.
Szukaj wcześniejszych zapisów dotyczących tej osoby lub jej rodziców. Posiłkowo sprawdź jego rodzeństwo czy również okraszono ich "nobilisami" ?

[krzychuman]

Dziękuję za odpowiedź!

Szkoda, że nie podajesz konkretów - miejsc, dat, pozostałych nazwisko itd.

W takim razie pozwolę sobie opisać część mojego na razie skromnego wywodu przodków, która być może była pochodzenia szlacheckiego.
Otóż z przekazu rodzinnego od mojej babci usłyszałem, że jej ojciec Franciszek Czechowski chwalił się że pochodził z zaściankowej szlachty litewskiej i miał herb Belina, a ponieważ ożenił się z Janiną Koenig córką mieszczanina to przestał go używać. Dotarłem do aktu urodzenia Franciszka (1886 r Palędzie Kościelne) gdzie jako rodzice wymienieni byli Józef Czechowski nauczyciel oraz Maria Lewandowska. Następnie odnalazłem akt zgonu Józefa (ur. 1841 pow. Wągrowiecki, zm. 1903 Palędzie Kościelne) jako zawód wpisany nauczyciel, rodzicami byli Wawrzyniec Czechowski właściciel ziemski i Weronika Weychert (Ich ślub wyśledziłem w Projekcie Poznań w Gołańczy 1837 r. on ur. 1799 syn Jana Czechowskiego i Teresy Paprzyckiej, ona ur 1819 córka Wawrzyńca Weycherta i Marianny)
Szukając informacji o Marii Lewandowskiej natknąłem się na wpis w Tekach Dworzaczka na temat nekrologu Marii Czechowskiej zd. Lewandowskiej zmarłej 1916 w Kaspralu i pochowanej w Palędziu tak jak mąż Józef Czechowski. Z aktu zgonu dowiedziałem się, że urodziła się 1849 r. w Parchaniu i była córką Wojciecha Lewandowskiego posiadacza ziemskiego i Marii Budzińskiej. Na jej akcie urodzenia z kolei Wojciech określony jest jako rządca - economus. I dopiero na akcie małżeństwa Wojciecha z Marią Budzińską z Parchania zapisany jest jako Głuszkowski Lewandowski rządca z Bąkowa.

Czy na takiej podstawie można domniemywać że wszyscy wzwyż od Franciszka Czechowskiego byli pochodzenia szlacheckiego skoro jak twierdzi babcia dopiero on popełnił mezalians? Teoretycznie są Czechowscy herbu Belina, a pozostałe przewijające się nazwiska wymieniane są jako szlacheckie (Lewandowski, Weychert, Paprzycki czy Budziński). Czy to, że wymieniani są jako posiadacze ziemscy czy rządcy, a informacja o nekrologu znajdowała się w Tekach Dworzaczka może być przesłanką prowadzącą do tego?

pozdrawiam

Krzysztof Mańczak

[Fronczak Waldemar]

Odnalezienie nazwiska w herbarzu nie jest przesłanką do uznawania danej rodziny za szlachecką. O tym stanowić mogą jedynie dokumenty.
Tu mamy natomiast inną przesłankę - miejscowości w których siedziały rodziny szlacheckie i krąg nazwisk w obrębie koligacji, który pozwala przypuszczać, że może to być szlachta. Dodatkowo istotna jest tu informacja, że mamy do czynienia z posiadaczami ziemskimi z I poł. XIX wieku.
Musisz teraz odnaleźć bezsporne zapisy z lat wcześniejszych. Poszukaj także w źródłach pozametrykalnych, dotyczących majątku.

Czy na takiej podstawie można domniemywać że wszyscy wzwyż od Franciszka Czechowskiego byli pochodzenia szlacheckiego skoro jak twierdzi babcia dopiero on popełnił mezalians?

Poslubienie osoby nizszego stanu dla zwykłego szlachcica nie wiazało się z niczym innym, jak tylko ostracyzmem towarzyskim. Nie przestawał byc szlachcicem.

[zetka]

Mam pytanie jak zapisywać rodzinę i dzieci osób, które w rożnych okresach podawały w aktach podwójne nazwiska lub pojedyncze, ale naprzemienne ?. Dla zrozumienia mój 4x pradziadek Wojciech Dziewięcki czyli Bienias podawał się za Bieniasa lub za Dziewięckiego i nie wiem jak wtedy zapisywać jego dzieci.

[Asiek]

Mam pytanie jak zapisywać rodzinę i dzieci osób, które w rożnych okresach podawały w aktach podwójne nazwiska lub pojedyncze, ale naprzemienne ?. Dla zrozumienia mój 4x pradziadek Wojciech Dziewięcki czyli Bienias podawał się za Bieniasa lub za Dziewięckiego i nie wiem jak wtedy zapisywać jego dzieci.

Zapisywałabym dzieci tak, jak zapisano im nazwisko w akcie chrztu.

[zetka]

Tak też robię .
W aktach ślubu jednak te dzieci czasem podają nazwisko z aktu chrztu a inne nazwisko dwuczłonowe lub czasem wręcz nazwisko nazwisko pojedyncze w pierwotnej formie i robi się zamieszanie

[kion]

Ja podchodze do tego wg systemu: nazwisko wg chrztu, ale wg nazwiska wspolczesnie wystepujacego, jesli dziecko podaje inne nazwisko na swoim slubie, zmieniam nazwisko dziecka - sprawa dotyczy 19 wieku. w 18 wieku, bylo bardziej skomplikowanie.
Dopoki jest vel (lub) dopoty zapisujemy tak nazwisko. W pewnym momencie nazwisko sie ustabilizuje w ktoras strone. A ktora forma jest pierwsza to zalezy od wczesniejszych aktow. Cofnij sie wczesniej a zobaczysz, ze bedzie to lub to i w tedy ustalisz z ktorego nazwiska wychodzi forma potomkow.