Cmentarze choleryczne

[Jan_Bielecki]

Jeśli ktoś z Państwa ma ma jakiekolwiek informacje na temat cmentarzy cholerycznych i byłby łaskaw podzielić się nimi ze mną - proszę o kontakt.
Zagadnienia:
-położenie tych cmentarzy - czy wszystkie były poza " zwykłymi" cmentarzami
- czy podczas nowych epidemii chowano na tych samych cmentarzach cholerycznych czy na nowych
- jak wyglądał obrządek pogrzebowy
- czy umieszczano na mogiłach krzyże, tabliczki informacyjne itp
-itp
Dziękuje za pomoc, dziękuje

[Gośka]

Nie wiem czy dobrze kojarze ale coś już tu było o cmentarzach cholerycznych Tutaj jest trochę http://www.opoczno.republika.pl/cholera.html
Pozdrawiam - Gośka

[Jan_Bielecki]

Dziękuje. Każda informacja jest dla mnie cenna.
Ci ludzie umierali w potwornych mękach. Nawet nie grzebano ich na cmentarzach. Często "wrzucano ciała" do zbiorowej mogiły. Przez wiele lat był to temat tabu. Może jakoś wspomnimy ofiary tych straszliwych epidemii, chociażby z okazji Święta Zmarłych.
Pozdrawiam
Jan

[Leszek Kabaciński]

WTG Gniazdo i dobrze rozwijające się forum na ten temat
http://www.wtg-gniazdo.org/forum/viewto ... +cmentarze

[Jaro98220]

Nie każdy cmentarz choleryczny po wygaśnięciu epidemii znikał po jakimś czasie. Np. w Szadku (pow. zduńskowolski) cmentarz choleryczny, który powstał w wyniku epidemii w mieście w 1852 r. został za lokowany na obrzeżach miasta i później, po Powstaniu Styczniowym stał się cmentarzem ogólnym, ale do dziś jeszcze jest nazywany „cholerycznym” (obecnie cmentarz św. Wawrzyńca).

[ewapach]

Ta pisaliśmy już coś na temat... może w polgenie? Jakiś czas temu media sekundowały protestowi mieszkańców okolicy w której miano przekopać stary cmentarz choleryczny- fragment, pod drogę. A i ja na swojej rodzinnej turobińszczyżnie znam jedno takie miejsce. Na grzebowisko wybrano teren oddalony , niezamieszkały i nadal takim pozostał. Z czasem porósł go las ,ale otaczające nieużytki ktoś ostatnio zaorał i tylko patrzeć, jak i ten cmentarz ulegnie zagładzie tak jak stało się już ze zbiorowymi mogiłami poległych w I WOJNIE ŚW. OT po prostu pewnego dnia chłop zaorał mogiły i posiał zboże. Cholerycznego jeszcze na razie się boją...

[MagdaBilska]

W miejscowości Anonin w gminie Stanin znajdują się pozostałości cmentarza cholerycznego. Zachowała się kępa drzew i nagrobek z 1873 roku. Około 20 lat temu widać było jeszcze usypane groby. Pozostał fragment płotu. Teren jest niestety systematycznie podorywany Część została zniszczona bo potrzebowano piasku na budowę drogi.
Zdjęcia i kilka informacji pod linkiem http://www.zastawie.netau.net/anonin.html
Pozdrawiam
Magda

[Iwona-Irena]

Witam.

Gustaw Studnicki Cmentarz parafialny w Wadowicach Grafikon, Wadowice 1997
http://mbc.malopolska.pl/publication/12002

Informacja o cmentarzach cholerycznych znajduje sie na stronie 28.

[Jan_Bielecki]

Dziękuje za dotychczas nadesłane informacje. A że temat jest ciekawy przytoczę tylko fragment z pozycji znalezionej w Podkarpackiej bibliotece cyfrowej
http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmet ... 5CB2BA18-1

dotyczący grzebania zmarłych na cholerę.
na str 44
„ grzebano dzieci z kołyskami i starszych jeszcze żyjących, a o cholerę podejrzanych. Był wypadek jeden taki: na pogrzebanie skazany umknął w zboże grabarzowi, gdy tenże zagłębił się w ziemi kopiąc grób dla skazanego, a uciekając coraz dalej nie został przez grabarza znaleziony i żył jeszcze lat kilkanaście.”

Pozdrawiam jan

[joannayvona]

Witam
na Podlasiu w gminie Zabłudów około 1 km od wsi Ostrówki znajdował się cmentarz choleryczny mniej więcej z 1830 roku.
Będąc już dorastającą dziewczyną często go odwiedzałam. Był to ogromny nasyp piachu porośnięty drzewami. Niestety wraz z upływem czasu coraz częściej było widać porozrzucane ludzkie czaszki i piszczele. Zawsze zastanawiałam się dlaczego nikt nic z tym nie robi.
Na dzień dzisiejszy usypanej górki mało co i widać .
Posiadam małą książeczkę : Epidemia cholery w dobrach zabłudowskich - Jerzego Szumskiego; dzięki niej wiem, że na tym cmentarzu pochowani są moi przodkowie.
Jednak nie wszyscy chorzy na epidemię byli chowani w ten sposób; jeden z moich pradziadków zmarł na tyfus w 1918 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym.

[Beikon]

W Mikulczycach obecnej dzielnicy Zabrza cmentarz choleryczny istniał przy dzisiejszej ul.Brygadzistów.Jednak już od epidemii z 1831 r zmarłych chowano na tzw. cmentarzu cholerycznym położonym w lesie pomiędzy Mikulczycami a Biskupicami.Miejsce to nazywane było "Mór"W ubiegłych stuleciach epidemie często nawiedzały te okolicę.Czarna ospa w latach 1348-50, 1799,1805,1811,1818.Dezynteria w roku 1808.Cholera w latach 1318,1350,1360,1371,1438,1460,1831,1832,1848,1866,1867,1890.
Niestety nie mogę przytoczyć źródła tych informacji ani wstawić fragmentów tekstu,posiadam opracowanie bez strony tytułowej.
Darek

[mopaol]

Cmentarz choleryczny w Odrzykoniu
Źródło: Zeszyty Odrzykońskie, Ludwik Lach "Krzyże i kapliczki przydrożne w Odrzykoniu", zeszyt 5, Stowarzyszenie Odrzykoniaków, Odrzykoń 1999.

W lesie obok tzw. "Skały" znajduje się wykonany z piaskowca postument z napisem "Pamiątka cholery z roku 1830". Na postumencie tym stał kiedyś krzyż kamienny, który uległ zniszczeniu. Obok pomnika wyraźnie widoczne są dwie kwatery, stanowiące ślad po zbiorowych mogiłach. Tutaj, w oddaleniu od siedzib ludzkich, ze względów sanitarnych grzebano zmarłych na cholerę mieszkańców Odrzykonia, Czarnorzek i Korczyny.Tradycja głosi, że grabarz przewoził nieraz po dwie trumny dwukołową kolaską na ten leśny cmentarz.
Data wyryta na postumencie pod pamiątkowy krzyż została pomylona przez kamieniarza, względnie fundatorów. Liber mortuorum pro Odrzykoń 1827-1847 i Zawodzie 1784-1856 znajdująca się w archiwum parafialnym w Odrzykoniu podaje, że pierwszą ofiarą cholery był Franciszek Paczosa lat 50, nr domu 210, który zmarł 21 lipca 1831 roku. W tydzień później zmarła jego żona Zofia lat 40. W 1831 roku zmarli również:
24 lipca - Michał Foryś lat 24, 30 lipca - Sebastian i Katarzyna Cebulowie lat 27, 31 lipca- Marcin Cebula lat 40, 7 sierpnia - Marianna Bienia lat 32, 17 sierpnia - Katarzyna Bęben lat 60, 18 sierpnia - Wojciech Dudek lat 26, 22 sierpnia - Stanisław Szafran lat 13, 23 sierpnia - Walenty Nawrocki lat 50, 27 sierpnia - Marianna Pomprowicz lat 47, 28 sierpnia - Paweł Pelczar lat 40, 31 sierpnia - Sebastian Bęben.
Cholera nawiedziła Odrzykoń również w 1849, 1854 i 1855 roku. Zmarłych grzebano zwykle na drugi dzień, ale były również przypadki pochówku w tym samym dniu.
Kilka lat temu pomnik został odrestaurowany przez Stanisława Cebulę. Na cokole zamontowano wykonany z tarasu krzyż, natomiast frontową ścianę z historycznym napisem pokryła nowa okolicznościowa tablica.

[Julia-popowska]

W Zębowie pod Toruniem, ok. 500m od pałacu byłych właścicieli wsi, przy drodze do Łążyna II znajduje się cmentarz choleryczny. Ma on formę usytuowanego na pagórku, wykonanego z piaskowca pomnika, zwieńczonego krzyżem. Pomnik został ufundowany w 1858 roku przez jednego z Nałęczów, byłych właścicieli wsi. Napis na pomniku głosi "Wam półwiekowej pracy towarzysze święcę pomnik ten co tu kryje braci waszej kości. Wasze mnie wykarmiły i dżwigały ręce, wam na bratniej mogile płacę dług wdzięczności. Pracowitym tej włości mieszkańcom którzy podwójną klęską pomoru dotknięci kości tu swoje złożyli poświęca właściciel 1858r." Na prawym boku pomnika " 1658 za panowania J.K. K.P.W.K.L. w czasie pamiętnego najście nieprzyjaciół cała niemal tej włości ludność dotknięta morową zarazą tutaj spoczywa". Na lewym boku pomnika " 1831 dotkliwymi klęskami kraju pamiętny widział trzecią część mieszkańców tej włości zarazą śmiertelną cholera moribus dotknięta której kości w tem miejscu spoczywają". Powierzchnia cmentarza, wg różnych żródeł, wynosi od 0,03 do 0,14ha. Do niedawna cmentarz otaczały skupiska krzewów, ostatnio teren uporządkowano. Cmentarz położony jest poza wsią, otaczają go pola uprawne. Pamiętam z dzieciństwa opowieści, jak to okoliczni rolnicy podczas uprawy pól wyorywali z ziemi ludzkie kości. Nie wiadomo, jak stary jest cmentarz. Epidemia z 1658 roku musiała jednak być na tyle dotkliwa, że pamięć o niej przetrwała aż 200 lat. Więcej informacji nt. cmentarza znajduje się w książce M. Pawłowskiego "Gmina Obrowo-przeszłość i terażniejszość".
Julia Popowska-Drojecka

[Marek_W]

Witam!
Cmentarz choleryczny w okolicy Bud Łańcuckich opisany w: http://www.bial.regiony.pl/portal/?page_id=61
Pozdrawiam, Marek

[wawrzec]

Kiedyś już o to pytałem - jak dotąd bez odpowiedzi. Więc spytam jeszcze raz: Czy w czasie epidemii cholery w małej miejscowości zamieszkałej w połowie przez żydów były oddzielne cmentarze choleryczne dla ludności katolickiej i żydowskiej? Dodam jeszcze jedno zapytanie: czy w czasie kolejnych epidemii cholery w tej samej miejscowości musiały powstawać nowe cmentarze choleryczne, gdyż nie można było korzystać ze "starych" ?

Wawrzek